Czym jest spirometria?
Spirometria podstawowa to badanie, które polega na sprawdzeniu pojemności i objętości płuc oraz na ocenie przepływu powietrza, znajdującego się w płucach i oskrzelach przy różnorodnych fazach cyklu oddechowego.
Pacjent oddycha przez ustnik, a spirometr rejestruje parametry oddechowe podczas kontrolowanych wdechów i wydechów. Uwidacznia między innymi wyniki parametrów oddechowych, takich jak FEV1 (nasilona pierwszosekundowa objętość wydechowa, zależąca od objętości życiowej płuc oraz od drożności dróg oddechowych), FVC (nasilona pojemność życiowa, mierzona od najgłębszego wdechu do najgłębszego wydechu) czy PEF (szczytowy przepływ wydechowy).
Test spirometryczny wykonuje się u pacjentów, u których:
podejrzewa się lub stwierdzono astmę oskrzelową,
diagnozuje się przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP),
występują duszności, świszczący oddech, bóle w klatce piersiowej, wydłużona faza wydechu, sinica,
występują cechy rozedmy.
Badanie może być również zlecone pacjentowi, któremu dokucza przewlekły kaszel z dużą ilością wydzieliny,
z powracającymi infekcjami.
Lekarz może podjąć decyzję o skierowaniu pacjenta na spirometrię także w przypadku, gdy inne badania wykażą nieprawidłowości (np. RTG klatki piersiowej, podwyższona wartość hematokrytu, hipoksemia – niedotlenienie).
W ramach profilaktyki test może być zlecony, również w przypadku narażenia na czynniki ryzyka, takie jak palenie tytoniu lub kontakt z substancjami toksycznymi w środowisku pracy.
Spirometria wykonywana jest u osób dorosłych oraz u dzieci. Warto jednak pamiętać, że u młodszych dzieci zrobienie testu może okazać się niemożliwe ze względu na trudności w wykonywaniu przez młodszych pacjentów poleceń prowadzącego badanie.
Czym jest spirometria? Test wykorzystywany jest w chorobach układu oddechowego, m.in.: astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Czym jest spirometria? Test wykorzystywany jest w chorobach układu oddechowego, m.in.: astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Przeciwwskazania do wykonania spirometrii
Badania nie należy przeprowadzać:
tętniaki aorty brzusznej lub piersiowej (≥ 60 mm),
świeża operacja okulistyczna (np.: zaćmy, jaskry czy po odwarstwieniu siatkówki powyżej 6 miesięcy),
operacje jamy brzusznej i klatki piersiowej,
świeży – w okresie hospitalizacji udar w ośrodkowym układzie nerwowym,
odma opłucnowa (do 4 tygodni od wyleczenia),
zawał mięśnia sercowego w okresie tygodnia poprzedzającego badanie,
zwiększone ciśnienie śródczaszkowe,
krwioplucie o nieznanej przyczynie, niewydolność krążenia i oddychania,
wstrząs i posocznica.
Przeciwwskazaniem mogą być też: dolegliwości bólowe w okolicy twarzoczaszki, zawroty głowy, ból w obrębie klatki piersiowej lub jamy brzusznej, wysiłkowe nietrzymanie moczu, ograniczenia w sferze psychicznej.
Wymioty, nudności, kaszel w dniu badania mogą uniemożliwić jego przeprowadzenie.
Spirometria podstawowa przygotowanie do badania
Pacjent powinien odpowiednio przygotować się do testu:
nie należy palić papierosów i e-papierosów (przez minimum 1 godzinę przed badaniem),
nie należy przyjmować używek, włącznie z alkoholem (przez minimum 8 godzin),
2 godziny przed badaniem nie spożywać obfitych posiłków,
1 godzinę przed testem nie wykonywać intensywnego wysiłku.
Warto mieć na sobie ubrania pozwalające na swobodne ruchy w obrębie klatki piersiowej i brzucha.
Przebieg badania spirometrycznego
Przed spirometrią pacjent powinien zostać zmierzony i zważony, gdyż dla interpretacji wyników lekarz korzysta z siatki centylowej.
W celu przeprowadzenia testu osoba badana, proszona jest o przyjęcie wygodnej pozycji siedzącej, z wyprostowanym tułowiem.
Spirometria składa się z dwóch części. W pierwszej bada się pojemność życiową oraz jej składowe. Pacjentowi zakłada się na nos specjalny klips uniemożliwiający przepływ powietrza tą drogą. Następnie oddycha ustami za pomocą ustnika głowicy spirometru. Pacjent w trakcie testu jest instruowany o wymaganej głębokości i tempie wdechów i wydechów.
Cykl wdech-wydech powtarzany jest kilkukrotnie, jednak nie więcej niż 4 razy. Kolejnym etapem jest rejestrowanie natężonego wydechu. Po intensywnym wdechu pacjent możliwie jak najdłużej wykonuje mocny wydech.
Postępowanie w trakcie oraz po spirometrii
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów (np. uczucia osłabienia, zawrotów głowy, bólu itd.), należy zgłosić ten fakt pielęgniarce wykonującej badanie. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów po wykonaniu spirometrii, koniecznym jest niezwłoczne poinformowanie o tym personelu medycznego.
Wyniki spirometrii
Wynik badania jest dostępny bezpośrednio po teście, jednak wymaga on interpretacji przez lekarza.
